Drezdeński inżynier Salbach, w związku z rezygnacją na jakiś czas budowy wodociągu opartego na wodzie rzecznej, powrócił do prac i badań wykonanych na początku lat 70 XIX stulecia w okolicach Pyskowic. W latach 1873-1875 na terenie kamieniołomów w pobliżu wioski Zawada wykonano dwa odwierty głębinowe na zlecenie Zarządu Hut i Kopalń księcia Hohenlohe. Dawały one wodę krystalicznie czystą w dodatku były to studnie artezyjskie. Woda wypływała na powierzchnię własnym ciśnieniem. W latach 1875-1880 wykonano jeszcze jedną studnię "Zawada" która osiągnęła głębokość 205m. Trzy odwierty o nazwach : "Hackelberg", "Neptun" i "Zawada" miały wydajność 8,3m3/min. wody. Najwięcej wody dawała studnia "Zawada"(ok. 4,5m3/min). 29 marca 1880r. trzy pruskie ministerstwa wydały zgodę dla planów Salbacha i przekazały 50 tys. marek na prace wiertnicze. Prace powierzono wiertniczemu Wodakowi , który w ciągu dwóch lat wykonał studnię o głębokości 215m. Była to Karchowicka Studnia Głębinowa. Wydajność jej wynosiła 10,6m3/min.

Karchowicka Studnia Głębinowa II - 1880-1882

Samoczynnie wypływająca woda z krystalicznego ujęcia Zawada

Ujęcie Zawada

W latach 1894-95 rozpoczęto budowę kompleksu wodociągowego w Karchowicach. Zbudowano budynki stacji pomp i kotłowni parowej, budynki dla części załogi i inne obiekty. Zostały również zainstalowane zespoły pompowe o napędzie parowym oraz kotły do produkcji pary.

Stacja Zabytkowa to także zieleń

Kotłownia parowa i komin

Parowy agregat pompowy o wydajności 11,2m3/min. wody

Sprężarka tłokowa o wydajności 3000m3/h w tandemie z silnikiem parowym tłokowym

Autorem projektu był Królewski Radca Budowlany Haselow z Gliwic. W dniu 11 czerwca 1895r. nastąpiło uruchomienie Państwowego Wodociągu "Zawada-Zabrze" ( Staatliche Wasserleitung Zawada-Zabrze ). Zarząd i eksploatacja była w gestii Królewskiego Centralnego Zarządu Kopalń Węgla Kamiennego "Król" i "Królowa Luiza" w Zabrzu.

Stacja Wodociągowa Zawada na starych planach

Eksponaty na sali wystawowej

Po lewej stronie pod mapą przedwojenna kserokopiarka

15 kwietnia 1967r. pobór wody za pomocą pomp o napędzie parowym zastąpiono pompami elektrycznymi.

31 maja 1991r. cały zespół architektoniczny ZPW Zawada wraz z historycznym wyposażeniem został wpisany na Listę Narodowych Dóbr Kultury.

Stacja Zawada znajduje się w spisie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Wykorzystano materiały z monografii pt. "Zakład Produkcji Wody ZAWADA w epoce ruchu parowego" 2004r. GPW w Katowicach , opracowanie: Miron Urbaniak

Więcej informacji można uzyskać zwiedzając Zabytkową Stację, jednak w tym celu należy umówić się z kierownikiem zakładu , który jest jednocześnie kustoszem i przewodnikiem po obiekcie: Aleksander Trzęsicki , ZPW "Zawada" w Karchowicach , ul. Bytomska 6 , 42-674 Karchowice , tel.(32)233-78-76 e-mail: zpw.zawada@gpw.katowice.pl Obiekt udostępniony jest do zwiedzania codziennie w godzinach 8.00 do 16.00

1 sierpnia 2006r. o godz. 12.00 została otwarta korona zapory goczałkowickiej dla pieszych i rowerzystów. W ciągu dnia będzie można swobodnie przejść lub przejechać na rowerze do Zabrzega i z powrotem.

Z tej okazji do celów turystycznych została wykonana pieczęć okolicznościowa , która jest dostępna przy zaporze od strony Goczałkowic.

Opis zapory goczałkowickiej